Een presentatie geven voor een volle zaal is voor velen een spannende uitdaging. Je moet niet alleen je boodschap helder overbrengen, maar ook je publiek boeien en meenemen. Klinkt simpel, toch? Maar geloof me, zelfs ervaren sprekers kunnen de mist in gaan.
Eerlijk gezegd wist ik dit natuurlijk al – ik bestudeer het vak van presenteren en retorica al meer dan 12 jaar. Toch werd ik recent opnieuw geïnspireerd tijdens een middag in de Garenspinnerij in Gouda. Daar woonde ik een bijeenkomst bij, georganiseerd door de gemeente Gouda, met als doel ondernemers en creatieven aan te sporen om subsidie aan te vragen uit een fonds voor 2025.
Drie uitverkoren dames, die eerder een subsidie hadden ontvangen, mochten het woord nemen om hun ervaringen te delen. Het publiek bestond uit zo’n vijftig deelnemers, nieuwsgierig en misschien ook een tikje sceptisch. Het doel? Inspireren, aanzetten tot actie – ervoor zorgen dat die subsidieaanvragen binnenstromen.
Ik zat daar, samen met mijn vrouw, die zelf ook al eens een aanvraag had gedaan. Als retorica-fan en sprekerstrainer kon ik ook deze keer mijn natuurlijke neiging om de spreekbeurten op video vast te leggen. De gefilmde presentaties neem ik dan later onder de loep en onderzoek de sterke en zwakke punten. Waarom? Omdat dit soort momenten voor mij hét lesmateriaal vormen. Over niet al te lange tijd ga ik driedaagse trainingen waarin professionals met een eigen praktijk op een diep niveau gaan leren hoe je een pitch maakt en op video vastlegt. Daarover volgt later meer.
Voor nu geef ik je enkele tips en voorbeelden die ook jou kunnen helpen om jouw boodschap goed af te leveren. Liefst op een manier dat ze jouw intenties daadwerkelijk doorvoelen en er een sensatie aan overhouden dat jij voor hen de juiste persoon bent.
De basis van een sterk betoog
Eerst het droge stuk. Je wist het vast al, maar toch: een goede presentatie heeft altijd drie cruciale onderdelen: een pakkende opening, een logisch middenstuk, en een krachtig slot. Met deze drietraps structuur kun je de aandacht van je publiek niet alleen vasthouden, maar ook op meerdere niveaus raken: emotioneel, cognitief en sociaal.
Laten we stilstaan bij wat dit inhoudt:
Emotionele processen
Maak je verhaal beeldend. Laat je publiek met je meeleven door situaties te schetsen waarin ze zichzelf kunnen herkennen. Gebruik zinnen als: “Stel je eens voor dat je in deze situatie zit…” of “Weet je wat me toen echt raakte?”
Cognitieve processen
Zorg dat je verhaal logisch en begrijpelijk is. Bouw het stap voor stap op en gebruik voorbeelden die herkenbaar en toepasbaar zijn. Denk aan hoe je docent wiskunde ooit algebra uitlegde: helder, met een duidelijke opbouw.
Sociale en conatieve processen
Betrek je publiek actief door vragen te stellen of ze iets met elkaar te laten delen. Sociale interactie creëert verbinding, en conatieve processen zetten je publiek in beweging: “Hoe zouden jullie dit aanpakken?” of “Vul dit formulier in en zet de eerste stap vandaag nog.” of: kijk nu even op de website van
Een krachtige structuur
Laten we eerlijk zijn: zonder structuur wordt zelfs de beste inhoud van een goed gekozen onderwerp een warboel. Daarom hier de vuistregels:
- Opening
Grijp meteen de aandacht. Besteed aandacht aan je opening. Begin met een verrassende anekdote, een quote, een prikkelende vraag of een krachtig statement:
- “Wist je dat meer dan 70% van de presentaties het publiek niet weet te boeien? Vandaag laat ik je zien hoe je dat wél doet.”
- Middenstuk
Hier zit de kern van je verhaal. Bouw je argumenten stap voor stap op, en maak gebruik van verbindingszinnen om soepel over te schakelen tussen onderwerpen. Voorbeelden:
- “En toen gebeurde er iets onverwachts…”
- “Het meest fascinerende aan dit proces is…”
- “Hoe denk je dat dit afliep?”
- Slot
Sluit af met impact. Vat je boodschap samen, stel vragen aan je publiek en eindig met een duidelijke call-to-action:
- “Wat is jouw volgende stap?”
Hoe voorkom je veelgemaakte fouten?
Tijdens die middag in Gouda zag ik hoe een spreker in de problemen kan komen. Zelfs de meest ervaren podiumgangers raken soms de draad kwijt. Gelukkig is dat geen ramp – als je weet hoe je jezelf herpakt.
Gebruik bijvoorbeeld meta-zinnen om de situatie te redden, zoals:
- “Oeps, ik merk dat ik even de mist in ga. Laten we teruggaan naar waar we gebleven waren.”
- “Kort samengevat: wat ik wil zeggen is dit…”
Daarnaast: zorg voor energie. Houd je publiek wakker met een humoristische anekdote, een vraag of een visueel hulpmiddel. Het publiek moet niet alleen luisteren, maar ook beleven.
Een tip die nooit onderschat kan worden is persoonlijk leiderschap. Zelfsturing. Wat meestal de oorzaak is van het de mist in gaan is het zelf narratief. Dat gaat over precies datgene wat je in gedachten tegen jezelf zegt. Vaak komt dat voort uit stemmetjes van deelpersoonlijkheden. Je Interne Criticus bijvoorbeeld. Stemmetjes die het hoogste woord hebben en je zelfvertrouwen tot je enkels afbreken. Overwin dit, roep jezelf tot de orde. Spreek in een empowerende taal tegen jezelf: ik kan dit! Het is geweldig om hier te staan! Dit is een gouden kans en ik pak m met twee handen aan. Ik zal dit publiek aten weten met wie ze hier te maken hebben…..etc (je snapt het denk ik wel).
Spraak, stem en lichaamstaal
Met alleen inhoud kom je een heel eind als je die goed beheerst, maar het is niet genoeg. Presenteren is een totaalervaring, en jouw non-verbale communicatie doet daarin mee. Sterker nog, speelt een gigantische rol. Hier een paar tips:
- Stemgebruik: Varieer in tempo, toon en volume. Een monotone stem is een gegarandeerde slaapverwekkende factor.
- Lichaamstaal: Sta stevig, maak open gebaren, en kijk je publiek aan. Laat zien dat je er staat, letterlijk én figuurlijk.
De kracht van verbindingszinnen
Retorica, een van de oudste disciplines ter wereld, leert ons dat een goed betoog rust op drie pijlers: ethos (geloofwaardigheid), logos (logica), en pathos (emotie). Verbindingszinnen vallen in de categorie pathos – ze zorgen dat je publiek betrokken blijft.
Hier zijn een paar voorbeelden om direct toe te passen:
- “Weet je wat nou zo bijzonder was?”
- “De grootste fout die ik maakte, was…”
- “En precies op dat moment wist ik: dit is het.”
- “Wat zou jij doen als je in mijn schoenen stond?”
Hou je de tijd in de gaten?
We maken maar vaak genoeg mee dat de spreker zijn besef van tijd onderweg kwijt raakt en vervolgens in de klem komt in het staartje van zijn betoog. Vaak zie je dan iemand die als moderator optreedt een seintje geven.
Geroutineerde sprekers weten dit al: zonder goed timemanagement kun je je publiek verliezen, hoe goed je verhaal ook is. Hier zijn enkele tips om je tijd slim in te delen:
- Werk met een tijdschema: Verdeel je betoog in segmenten en oefen met een timer.
- Hou een marge aan: Maak je verhaal iets korter dan de maximale tijd.
- Gebruik visuele cues: Noteer tijdsindicatoren op je slides of spiekbriefjes.
De 10 meest gemaakte fouten
Altijd leuk om hier mee te eindigen. Misschien herken je er enkele van. Ik kies 10 voorbeelden van fouten die je koste wat kost wilt vermijden. In toekomstige blogs ga ik dieper in op elk van deze items.
- Te langdradige inleidingen.
- Geen duidelijk doel voor ogen hebben.
- Gebrek aan interactie met het publiek.
- Te veel vakjargon gebruiken.
- Monotoon stemgebruik.
- Afwijken van het onderwerp.
- Geen call-to-action in het slot.
- Overbeladen slides of visuals.
- Tijd niet bewaken.
- Gebrek aan voorbereiding.
Jouw volgende stap
Presenteren is een vaardigheid die je kunt leren. Het vraagt oefening, voorbereiding en de juiste mindset. Maar geloof me: als je deze tips toepast, zul je niet alleen je verhaal, maar ook jezelf memorabel maken. Wil je een coach? Of gewoon sparren over jouw verhaal? Call Rob: 06 22 99 48 04.
Oefening baart kunst. Succes op het podium!